Waży kilkaset ton, działa z precyzją chirurga i potrafi wymienić kilka kilometrów toru w zaledwie kilka dni – bez konieczności całkowitego zamykania linii. PUN, czyli Pociąg do Potokowej Wymiany Nawierzchni, to jeden z najnowocześniejszych elementów zaplecza technicznego PLK SA. Dzięki niemu prace przebiegają szybciej, bezpieczniej i z mniejszym utrudnieniem dla podróżnych.
Zautomatyzowana wymiana nawierzchni torowej w kilka dni zamiast tygodni, ograniczony wpływ na bieżący ruch kolejowy i możliwość prowadzenia pociągów z większą prędkością niemal od razu po zakończeniu robót – właśnie takie efekty zapewnia wykorzystanie maszyny PUN. Polskie Linie Kolejowe S.A. intensyfikują ich zastosowanie w pracach utrzymaniowych i modernizacyjnych, stawiając na precyzję, wydajność i bezpieczeństwo.
Co to jest PUN?
PUN to potężna, wieloczłonowa maszyna torowa, która wykonuje złożone prace w sposób ciągły, przesuwając się po torze. W ramach jednego przejazdu maszyna demontuje starą nawierzchnię – szyny i podkłady – a następnie układa nowe elementy toru, wyrównuje je i stabilizuje. Działa jak zgrany zespół specjalistów, tyle że z precyzją automatów. Dzięki tej technologii wymiana nawierzchni na kilku kilometrach toru może zająć zaledwie kilka dni. To znaczący krok naprzód w porównaniu z tradycyjnymi metodami, które wymagały kilkutygodniowego zamknięcia linii lub pracy etapami.
Maszyny PUN to nie tylko wydajność – to również bezpieczeństwo. Zautomatyzowany proces minimalizuje udział pracowników w niebezpiecznym środowisku. Prace prowadzone są w trybie dwuzmianowym, co pozwala maksymalnie skrócić czas ingerencji w infrastrukturę. Dzięki temu linia kolejowa może być szybciej przywrócona do ruchu – a często nawet nie trzeba jej całkowicie wyłączać z eksploatacji. Co równie ważne, tor ułożony przez PUN spełnia wysokie wymagania i jest często gotowy do prowadzenia ruchu z większą prędkością niż wcześniej.
Gdzie pracuje PUN?
Tylko w pierwszej połowie 2025 roku maszyny PUN były wykorzystywane m. in. na trasach:
PUN-y wykorzystywane są zarówno w ramach dużych inwestycji modernizacyjnych, jak i prac utrzymaniowych prowadzonych przez jednostki PLK SA. Jedna maszyna PUN ma długość nawet 600 metrów i umożliwia wymianę do 1000 metrów toru dziennie, a w sprzyjających warunkach nawet do 2000 metrów – to tempo nieosiągalne dla tradycyjnych metod wymiany torów.
Ciszej i szybciej – tor bezstykowy
Jednym z efektów zastosowania PUN jest zabudowa tzw. toru bezstykowego, w którym szyny są zgrzewane lub spawane na całej długości. Brak klasycznych połączeń oznacza
cichsze przejazdy pociągów (mniej hałasu dla mieszkańców i pasażerów), większą trwałość nawierzchni, a także wyższe prędkości jazdy. Tor bezstykowy stał się dziś standardem w modernizowanej infrastrukturze kolejowej i nieodłącznym elementem nowoczesnego utrzymania i eksploatacji linii kolejowych.
Zastosowanie maszyn PUN pozwala nie tylko skrócić czas napraw i ograniczyć ich wpływ na pasażerów, ale również zmniejszyć koszty eksploatacyjne w całym cyklu życia infrastruktury – mniej przerw w ruchu, bardziej efektywnie zarządzanie sprzętem, większa trwałość nawierzchni. Dodatkowo maszyny umożliwiają wykorzystanie materiałów regenerowanych – np. reprofilowanych szyn lub podkładów z innych projektów, co zwiększa efektywność gospodarowania materiałami. Poprzez automatyzację procesów oraz wykorzystanie materiałów regenerowanych, PLK SA obniżają koszty utrzymania sieci kolejowej i zmniejszają wpływ prowadzonych prac na środowisko. To realna korzyść dla budżetu i zrównoważonego transportu. Spółka planuje dalsze rozszerzanie zastosowania maszyn PUN – zarówno w pracach inwestycyjnych, jak i w pracach utrzymaniowych prowadzonych przez zakłady linii kolejowych.
Zapisz
się do newslettera:
